متن درسی

مقایسهء محاسبه ء دولتی با محاسبهءتجارتی

 

حسابات یکه در یک موسسه دولتی رایج است از بسیاری لحاظ مثل حساباتی است که در موسسات تجارتی نیز مورد استفاده و استعمال قرار میگیرد. به طور مثال پیروی از اصول دفتر داری دو طرفه در هر دو سیستم امکانپذیر است همچنان اصطلاحات یکه در محاسبه دولتی و دیگر موسسات عمومی بکار میرود در موسسات تجارتی نیز رواج دارند و نیز گفته میتوانیم که تهیه اطلاعات مالی دقیق و قابل اطمینان یکی از مقاصد هر دوسیستم میباشد.

 

 

 

باوجود این وجوه اشتراک محاسبه دولتی دارای بعضی خصوصیات و امتیازاتی است که در محاسبه تجارتی بندرت و یا بکلی دیده نمیشود.

مشخصاتیکه محاسبه دولتی را از محاسبه تجارتی جدا میسازد میتوان تحت چند نکته ذیل مطالعه و مقایسه کرد.

 

 

 

 

1- نظربه مقتضیات عصر و زمان در ادارهء امور عمومی نظر به سابق به تعداد حجم و ظایف دولت افزود شده رفته و هنوز هم میرود . بعد از جنگ عمومی اول و دوم و بحرانهای اقتصادی و اجتماعی – دولتها را در مسایل اجتماعی زیاد تر وانمود ساخت و کار های سنگین از قبیل – احداث تعمیرات – راه ها- وسایل کشتی رانی بسیاری از کارخانه جات تولیدی و مسایل  عام المنفعه – تیلفون – هوتل ها و غیره تمامابا بود جهء دولت اداره میشود گرچه در پهلوی ان موسسات تجارتی نیز رشد  قابل ملاحظه نموده است باتوسعهء و ظایف دولت ها قابل مقایسه نیست .

 

2- اداره امور مالی در موسسات دولتی و استفاده از اصول صحیح محاسبه دولتی و تجزیه و تحلیل حسابات ان میتوانان را بحیث وسیله کنترول فعالیت ها و محصول کار موسسات دولتی محسوب کرد گرچه اداره امور مالی موسسات صنعتی و تجارتی نیز دارای اهمیت خاص است ولی میتوان انرا به تذکر ذیل در معرض مقایسه صحی قرارداد .

رکود و بی نظمی در اداره امور مالی یک موسسه انتفاعی خصوصی منابع که فرد یا تعداد محدود از افراد اجتماع را به خطر مواجه میسازد ولی اختلال و رکود در اداره مالیه عمومی باعث اختلال و ضیاع حقوق یک ملت و یا یک اجتماع و همه چنین باعث نزول در وضع اقتصاد مملکت میگر دد .

3- سرمایه موسسات خصوصی معمولا متعلق بیک نفر و یا چند نفر شرکاء میباشد و یکی از مشخصات این قبیل موسسات وجود مالکیت و علاقه شخصی در انها است .

4- شکل و ترکیب موسسات و اندازه مسئولیت موسسات دولتی و تجارتی از هم متفاوت است . حقوق و وظایف اختیاری و مسئولیت ها در موسسات دولتی بوسیله قانون و مقررات تعیین میشود و مامورین این موسسات در ساحه قانون بمقابل مردم – قوای مقننه – اجرائیه و قوای قضائیه و روسای مستقیم خود مسئول کار خود میباشند . ولی در موسسات تجارتی مامورین  اغلب مقابل روسای خود و روسا بمقابل هیات مدیریه و هیات مدیره در مقابل صاحب سرمایه شرکت مسئول هستند.

معمولا اولین و بزرگترین هدف یک موسسه خصوصی عبارت از بدست اوردن مفاد و از راه – انجام کارهای انتفاعی بوده ولی در موسسات دولتی نظام های غیره سوسیالیستی این انگیزه بطور عمومی موجود نیست . گرچه استثناات موجود است که بعضی از موسسات دولتی بمنظور دریافت سود بعضی کارها را بعهده میگیرد .

در نتیجه بهتر است در محاسبه دولتی در عوض مفاد و ضرر کلمه عاید و مصارف مورد تذکر قرار گیرد .

5- در محاسبه دولتی قیمت و قیمت تمام شد طوریکه در محاسبه باید نقش اساسی را در برگیرند ندارد .

فواید و موارد استفاده از محاسبه دولتی :

در طرز العمل محاسبه دولتی باید تمام حسابات موسسات دولتی و فعالیت های مالی انموسسات را ثبت و طبقه بندی نماید.

و نتیجه انرا بطور واضح و کامل بصورت دقیق با تمام ضمایم مربوط انبدسترس مامورین ذیع علاقه و قوای حاکمه مملکت و بالا خره تمام مردم قرار دهد .

با استناد این قبیل معلومات ها دولت میتواند پلانهای لازمه اینده خود را تنظیم و در پیشبینی های اینده خود بنحو مطلوب موفق گردد. بطور کلی اگر سیستم محاسبه دولتی بصورت صحیح ترتیب شود – مفاد و مقاصد ذیل را بعهده خواهد داشت .