مسلماً هر پدر و مادری آرزو دارد که فرزندش از سلامتی
کامل برخوردار بوده و در تحصیل علم موفقیت های روز افزونی داشته باشد. یکی از
عواملی مهم در حفظ سلامتی و موفقیت تحصیلی دانش آموزان ، تغذیه مناسب است.

کیفیت تغذیه کودکان و نوجوانان به خصوص در دوران امتحانات یا کنکور ، تاثیر به سزایی در موفقیت یا عدم
موفقیت آنها در امتحانات دارد.

برای بررسی تاثیر تغذیه در موفقیت تحصیلی این گروه سنی ،
بهتر است ابتدا به تغییراتی که در دوران امتحان یا کنکور در زندگی آنان رخ می دهد
بپردازیم.

 در دوران امتحانات معمولاً کودکان و نوجوانان به علت ترس از عدم موفقیت در امتحان
، دچار استرس می شوند . یکی از اثرات مهم
استرس این است که موجب اتلاف مواد مغذی از
بدن شده و نیاز بدن را به مواد مغذی افزایش می دهد؛ بنابراین غذای عادی و معمولی
که انسان مصرف می کند ، در مواقعی که فرد دچار اضطراب و استرس است، نمی تواند پاسخگوی نیازهای تغذیه ای انسان باشد و چنانچه این حالت
ادامه یابد، می تواند منجر به سوء تغذیه شود.

در دورانی که کودکان و نوجوانان خود را برای امتحان
آماده می کنند و تمام تلاششان صرف درس خواندن و آمادگی برای امتحان می شود، معمولاً نسبت به تغذیه خود توجه زیادی
نمی کنند؛ در نتیجه نظم غذایی آنها به هم می خورد. معمولاً در این دوران سه وعده
غذای اصلی یعنی صبحانه ، ناهار و شام در ساعات معین و مناسبی مصرف نمی شوند و یا
ممکن است بعضی از وعده های اصلی غذایی حذف شوند. از آنجا که صرف سه وعده ی اصلی
غذایی ضروری است، حذف هر یک از وعده ها می تواند به سلامت انسان لطمه بزند. حتی
چنانچه سه وعده ی اصلی غذایی مصرف شود، ولی در ساعات معین و منظم نباشد باز هم می
تواند اختلالاتی در سلامتی انسان ایجاد کند.

در هر حال هر نوع بی نظمی در صرف غذا می تواند موجب
ناراحتی گوارشی شود. همچنین ممکن است موجب سوء تغذیه گردد.

 در زمان امتحانات و کنکور ، به علت فعالیت
فکری زیاد ممکن است تمایل فرد به مصرف مواد شیرین افزایش یابد؛ چرا که انرژی لازم
برای فعالیت سلول های عصبی صرفاً از گلوکز است و گلوکز در اثر متابولیسم کربوهیدرات
ها ( مواد قندی و نشاسته ای ) حاصل می شود؛ لذا ممکن است در اثر فعالیت فکری زیاد،
نیاز به کربوهیدرات ها افزایش یابد .

افراط در مصرف انواع شیرینی و موادی که در تهیه ی آنها
از قند و شکر استفاده می شود، می تواند موجب افزایش وزن و چاقی شود. همچنین باعث پیدایش
عادت به مصرف مواد شیرین می شود که این عادت حتی اگر در دوران کودکی منجر به چاقی
نشود، با افزایش سن موجب چاقی و عوارض ناگوار
ناشی از آن می گردد. در ضمن مصرف زیاد مواد شیرین به سلامت دندان ها لطمه می زند و
موجب پوسیدگی و خرابی دندان ها می شود.

اگر شیرینی ها نزدیک وعده های اصلی غذایی مصرف شوند،
موجب افزایش قند خون و ایجاد سیری می شود (چون قند آن ها به سرعت جذب خون می شود )
و شخص اشتهایی برای صرف غذای اصلی نخواهد
داشت. چون شیرینی ها ارزش تغذیه ای بالایی ندارند و حاوی مقدار کافی مواد مغذی نیستند،
لذا نمی توانند نیازهای تغذیه ای انسان را تامین کنند و چنانچه جانشین غذای اصلی
گردند، موجب بروز سوء تغذیه به خصوص در کودکان و نوجوانان خواهند شد.

 در دوران امتحان به علت مشغله ی فراوان و صرف
وقت زیاد برای درس خواندن، معمولاً فرصتی برای ورزش ، پیاده روی و سایر فعالیت های بدنی باقی نمی ماند. کمبود تحرک و کاهش فعالیت بدنی
می تواند عوارض و اختلالات زیادی در شخص ایجاد کند.

برای کسانی که اضافه وزن دارند و یا آمادگی ابتلا به چاقی
را دارند، کمبود تحرک موجب افزایش وزن و چاقی می شود.

در افراد کم اشتها و لاغر، کمبود تحرک باعث کاهش اشتها و
تشدید لاغری می شود. در ضمن کمبود فعالیت
های بدنی در همه ی افراد در دراز مدت ، موجب تجمع چربی در برخی قسمت های بدن مانند
شکم ، باسن ، ران ها و به طور کلی چاقی موضعی می شود. کمبود تحرک
اگر با کم خوابی و خستگی توام شود، قدرت یادگیری
را کاهش داده و باعث کم شدن قدرت حافظه می
گردد که این امر می تواند منجر به عدم موفقیت در امتحانات شود.

 کودکان و نوجوانان در اکثر موارد به ویژه هنگام امتحانات و کنکور، تمایلی به مصرف مواد حاوی فیبر غذایی
ندارند، زیرا این مواد نیاز به جویدن زیاد دارند؛ مثل سبزی ها، سالاد و میوه های
تازه که نیاز به پوست کندن و خرد کردن دارند.

در دوران امتحانات چون افراد وقت زیادی را صرف خواندن
درس می کنند ، با عجله و در مدت کوتاهی غذا می خورند، بنابراین موادی را ترجیح می
دهند که به آسانی خورده شوند و نیاز به پوست کندن، خرد کردن و جویدن زیاد نداشته
باشند. به همین علت معمولاً از خوردن فیبر غذایی امتناع می کنند که این امر موجب
بروز اختلالات مختلف از قبیل یبوست و در سنین بالاتر افزایش چربی خون ، بروز عوارض قلبی – عروقی و سکته ، سرطان ، افزایش فشار خون ، چاقی ، دیابت و بسیاری عوارض ناگوار دیگر در آنان می شود.

افراد در این ایام به علت کمبود وقت ، با عجله غذا می خورند و غذا را به خوبی  نمی جوند. این امر برای سلامتی آنها بسیار مضر
است، زیرا غذا در دهان در اثر جویدن خُرد و با بزاق آغشته می شود و برای هضم آماده
می گردد. حال چنانچه این مرحله به درستی انجام نشود، اولین مرحله ی هضم دچار
اختلال می گردد و بار دستگاه گوارش سنگین می شود که پیامد آن بروز ناراحتی های
گوارشی است.

در ضمن در افراد چاق که اشتهای کاذب برای غذا خوردن
دارند، خوب نجویدن غذا و با عجله غذا خوردن موجب مصرف غذای بیشتر شده و زمینه را
برای چاقی بیشتر فراهم  می کند.

برخی از شاگردان به علت آنکه شب ها مطالعه می کنند و دیر
به بستر می روند ، صبح دیر از خواب بر می خیزند ، در نتیجه فرصتی برای خوردن
صبحانه ندارند و بدون مصرف صبحانه به مدرسه می روند. این مسئله عوارض زیادی در بر
دارد؛ از جمله آن که موجب افت قند خون می شود که عوارض عصبی از قبیل سستی ، بی حالی
، خستگی ، عصبانیت ، بی حوصلگی و افسردگی را بر دارد، به خصوص کاهش حافظه و قدرت یادگیری یکی از اختلالات مهم افت قند
خون یا هیپوگلیسمی است؛ بنابراین افرادی که بدون خوردن صبحانه در جلسه ی امتحان یا
کنکور شرکت می کنند، شانس کمتری برای موفقیت در امتحان را دارند.

به هنگام درس خواندن و آماده شدن برای کنکور ، معمولاً
شاگردان دچار اضطراب و استرس زیادی می شوند که این حالت در افراد لاغر موجب کاهش
اشتها و عدم مصرف غذای کافی می شود ، در نتیجه به فرد به شدت لاغر می شود.

در افراد چاق ، استرس باعث پرخوری عصبی شده و منجر به دریافت
مقدار زیادی کالری می گردد که موجب افزایش بیشتر وزن می شود.